Dotykowe materiały dydaktyczne dla osób słabowidzących i niewidomych na przykładzie Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
- Niepełnosprawni
- projektowanie uniwersalne
- Społeczne
Projekt zestawu tyflografik botanicznych. Celem pracy było zaprojektowanie zestawu oraz wykonanie prototypu jednej z porcelanowych tyflografik dla Ogrodu Botanicznego UJ. Grafiki dotykowe mają tworzyć ścieżkę edukacyjną prezentującą wybrane rośliny ze zbiorów Ogrodu Botanicznego. Rozwiązanie projektowe miało cechować się: czytelnością i estetycznością dla osób niewidomych i widzących. Drugim celem pracy była krytyka i rozszerzenie zakresu metod projektowania grafiki wypukłej. Projekt uwzględnia wytyczne dotyczące projektowania tyflografik, łącząc je z zasadami projektowania komunikacji wizualnej. Ważną częścią projektu było badanie czytelności projektowanej tyflografiki i dobranie materiału tak, aby wpisywał się w przestrzeń Ogrodu Botanicznego UJ. Projekt nawiązuje do historycznej komunikacji wizualnej instytucji poprzez materiał wykonania. Jest czysty i czytelny, nie zakłóca odbioru okazów znajdujących się w ogrodzie. Umieszczenie go w kompleksie szklarni „Victoria” (środowisku „naturalnym” okazów) pobudza wszystkie zmysły osoby niewidomej. Pozwala to na lepsze zapamiętywanie informacji z zakresu botaniki. Tyflografiki są wzbogacone o łatwą w obsłudze aplikację audio, dzięki której odbiorca może odsłuchać audiodeskrypcje.
Problematyka rozprawy doktorskiej dotyczy projektowania materiałów dydaktycznych dla osób z niepełnosprawnością wzroku, dla dużej instytucji publicznej. Dostępność nauki i kultury dla osób niepełnosprawnych stanowi wyzwanie dla systemu edukacji, a co za tym idzie, stawia problemy projektowe. Wciąż zdarza się, że tworzone ścieżki edukacyjne w nowych placówkach nie biorą pod uwagę grup społecznych z niepełnosprawnościami. Wzbogacenie oferty edukacyjnej i przystosowanie dla tych osób placówek mieszczących się w budynkach historycznych często wydaje się niemożliwe. Próba przystosowania wszystkich eksponatów instytucji dla stosunkowo nielicznej grupy społecznej, byłaby trudna zarówno ze względów finansowych, jak i wynikających z zagospodarowania przestrzeni. Dlatego powinno się dokonać wyboru eksponatów, które w jak najpełniejszy sposób pozwolą przedstawić zagadnienia edukacyjne placówki. To da osobom z niepełnosprawnością wzroku kompleksowe rozumienie tematów ścieżki edukacyjnej, a jednocześnie pogłębi ich zainteresowanie tą gałęzią wiedzy. Tematyka ścieżki edukacyjnej pozostaje zatem w gestii ekspertów, w tym przypadku pracowników Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Projektantowi przypada rola tłumacza, który udostępni w sposób przejrzysty (używając właściwego języka) maksymalną ilość informacji użytkownikowi z niepełnosprawnością. Nie można jednak dopuścić do nadmiernego zakłócenia przestrzeni w instytucji. Ścieżka edukacyjna dla osób z niepełnosprawnością wzroku nie powinna też nosić znamion stygmatyzacji, być wydzielona na uboczu, tylko dla nich. Trzeba więc znaleźć rozwiązanie projektowe dla osób z tą niepełnosprawnością, które po części będzie pełniło również funkcję komunikacji wizualnej. Stanie się miejscem spotkania różnych grup i umożliwi im wspólne przyswajanie wiedzy.